Uitspraak over toetsingskader endotoxinen veehouderij
Het effect dat nabijgelegen veehouderijen op de volksgezondheid kunnen hebben, is een mee te wegen belang bij de vaststelling van een bestemmingsplan. Een van deze effecten ziet op endotoxinen. Op 13 december 2017 heeft de Raad van State hierover een eerste uitspraak gedaan (ECLI:NL:RVS:2017:3435).
Wat was er aan de hand?
De uitspraak gaat over een bestemmingsplan dat de bouw van maximaal 150 woningen mogelijk maakt. In de directe omgeving hiervan is een pluimveehouderij gevestigd. De pluimveehouder vreest door de nieuwe woningen in zijn bedrijfsvoering te worden belemmerd en heeft daarom beroep ingediend tegen het bestemmingsplan. In zijn beroepschrift heeft hij zich op het standpunt gesteld dat de effecten van endotoxinen op het plangebied onjuist zijn beoordeeld.
Toetsingskader volksgezondheid en endotoxinen
De effecten die veehouderijen op de volksgezondheid kunnen hebben, moeten worden betrokken bij besluiten in het kader van ruimtelijke ordening (bestemmingsplan of omgevingsvergunning planologisch strijdig gebruik) en milieu (omgevingsvergunning milieu). De afgelopen jaren is daarover veel rechtspraak verschenen. Meer informatie over veehouderijen en volksgezondheid kunt u hier lezen.
Een van de effecten op de volksgezondheid ziet op endotoxinen. De Gezondheidsraad hanteert een advieswaarde van 30 EU/m3 voor de maximale blootstelling aan endotoxinen in de buitenlucht. De Gezondheidsraad gaat ervan uit dat met deze advieswaarde de gezondheid van omwonenden van veehouderijen tegen te veel aan endotoxinen kan worden beschermd.
De rijksoverheid ontwikkelt een landelijk toetsingskader voor endotoxinen. Dit toetsingskader is momenteel nog niet beschikbaar. Daarom heeft het Ondersteuningsteam Veehouderij en Volksgezondheid (team van provincie Noord-Brabant, de GGD en verschillende Brabantse omgevingsdiensten en gemeenten) vooruitlopend op de ontwikkeling van een landelijk toetsingskader de ‘Notitie Handelingsperspectieven Veehouderij en Volksgezondheid: Endotoxine toetsingskader 1.0’ (Toetsingskader endotoxinen) opgesteld.
Het Toetsingskader endotoxinen kan gebruikt worden bij vergunningverlening aan veehouderijen en in het kader van ruimtelijke ordening. Uitgangspunt van het toetsingskader is de advieswaarde van de Gezondheidsraad van 30 EU/m3 voor endotoxinen. In het Toetsingskader endotoxinen zijn afstanden bepaald die een te hoge blootstelling aan endotoxinen zullen voorkomen. Voor vleeskuikens, legkippen en vleesvarkens zijn afstandsgrafieken opgesteld.
Oordeel van de rechter
Bij de vaststelling van het bestemmingsplan heeft de gemeenteraad het Toetsingskader endotoxinen toegepast. Aan de afstandsnormen uit dit toetsingskader kon echter niet worden voldaan. Daarom heeft de raad een endotoxinen-onderzoek aan het bestemmingsplan ten grondslag gelegd. De conclusie van dit onderzoek is dat de cumulatieve endotoxinenuitstoot de advieswaarde van 30 EU/m3 op geen van de berekende punten overschrijdt.
De Raad van State heeft geoordeeld dat de raad niet is gehouden om de afstanden uit het Toetsingskader endotoxinen toe te passen. Daarnaast heeft de Raad van State geoordeeld dat de raad niet behoefde aan te sluiten bij de door de GGD geadviseerde algemene afstandsnorm van 250 meter.
Bij dat laatste oordeel heeft de Raad van State van belang geacht dat het endotoxinen-onderzoek is toegespitst op de specifieke omstandigheden van het gebied, waarbij alle in de omgeving gelegen veehouderijen betrokken zijn en wordt voldaan aan de advieswaarde van 30 EU/m3.
Naar het oordeel van de Raad van State heeft de raad gelet op deze omstandigheden bij het vaststellen van het bestemmingsplan voldoende gewicht toegekend aan het belang van de volksgezondheid.
mw. mr. Franca Damen
