Toets vergunning veehouderij aan toetsingskader endotoxinen

Het effect dat nabijgelegen veehouderijen op de volksgezondheid kunnen hebben, is een mee te wegen belang bij het verlenen van een omgevingsvergunning milieu voor een veehouderij. Een van deze effecten ziet op endotoxinen. Op 28 februari 2018 heeft rechtbank Oost-Brabant hierover een uitspraak gedaan (ECLI:NL:RBOBR:2018:915).

Wat was er aan de hand?

De uitspraak gaat over een omgevingsvergunning milieu die de gemeente Bernheze heeft verleend voor het veranderen en uitbreiden van een varkenshouderij. Een omwonende heeft tegen deze vergunning beroep ingediend en onder andere aangevoerd dat de gezondheidssituatie in de omgeving door de vergunde situatie kan verslechteren.

Toetsingskader volksgezondheid en endotoxinen

De effecten die veehouderijen op de volksgezondheid kunnen hebben, moeten worden betrokken bij besluiten in het kader van ruimtelijke ordening (bestemmingsplan of omgevingsvergunning planologisch strijdig gebruik) en milieu (omgevingsvergunning milieu). De afgelopen jaren is daarover veel rechtspraak verschenen. Meer informatie over veehouderijen en volksgezondheid kunt u hier lezen.

Een van de effecten op de volksgezondheid ziet op endotoxinen. De Gezondheidsraad hanteert een advieswaarde van 30 EU/m3 voor de maximale blootstelling aan endotoxinen in de buitenlucht. De Gezondheidsraad gaat ervan uit dat met deze advieswaarde de gezondheid van omwonenden van veehouderijen tegen te veel aan endotoxinen kan worden beschermd.

De rijksoverheid ontwikkelt een landelijk toetsingskader voor endotoxinen. Dit toetsingskader is momenteel nog niet beschikbaar. Daarom heeft het Ondersteuningsteam Veehouderij en Volksgezondheid (team van provincie Noord-Brabant, de GGD en verschillende Brabantse omgevingsdiensten en gemeenten) vooruitlopend op de ontwikkeling van een landelijk toetsingskader de ‘Notitie Handelingsperspectieven Veehouderij en Volksgezondheid: Endotoxine toetsingskader 1.0’ (Toetsingskader endotoxinen) opgesteld.

Het Toetsingskader endotoxinen kan gebruikt worden bij vergunningverlening aan veehouderijen en in het kader van ruimtelijke ordening. Uitgangspunt van het toetsingskader is de advieswaarde van de Gezondheidsraad van 30 EU/m3 voor endotoxinen. In het Toetsingskader endotoxinen zijn afstanden bepaald die een te hoge blootstelling aan endotoxinen zullen voorkomen. Voor vleeskuikens, legkippen en vleesvarkens zijn afstandsgrafieken opgesteld.

Uitspraak Raad van State

Op 13 december 2017 heeft de Raad van State hierover een uitspraak gedaan (ECLI:NL:RVS:2017:3435). Meer daarover kunt u lezen in mijn blog ‘Uitspraak over toetsingskader endotoxinen veehouderij’.

In deze uitspraak heeft de Raad van State geoordeeld dat de raad van de gemeente Bernheze bij de vaststelling van een bestemmingsplan niet was gehouden om de afstanden uit het Toetsingskader endotoxinen toe te passen. Daarnaast heeft de Raad van State geoordeeld dat de gemeenteraad niet behoefde aan te sluiten bij de door de GGD geadviseerde algemene afstandsnorm van 250 meter.

Uitspraak rechtbank Oost-Brabant

De uitspraak van rechtbank Oost-Brabant over de omgevingsvergunning milieu voor de varkenshouderij luidt enigszins anders.

De gemeente heeft in deze zaak, net als in de bestemmingsplanzaak, het Toetsingskader endotoxinen toegepast. Volgens de gemeente wordt in deze zaak, anders dan in de bestemmingsplanzaak, voldaan aan de afstanden uit het Toetsingskader endotoxinen.

De gemeente heeft dit naar het oordeel van de rechtbank echter onvoldoende, op een niet controleerbare wijze, onderbouwd. Daarbij heeft de rechtbank het volgende overwogen:

De rechtbank overweegt in dit verband dat er een relatie bestaat tussen de emissie van fijnstof en de verspreiding van endotoxinen. In bijlage 2 bij de Notitie is een afstandsgrafiek (grafiek 3) opgenomen, aan de hand waarvan, op basis van de fijnstofemissie in kilogrammen per jaar, kan worden bepaald welke afstand tot gevoelige objecten zou moeten worden aangehouden. Ook gelden voor veedicht gebied strengere eisen. Verweerder heeft weliswaar gesteld dat aan de op grond van de Notitie geldende minimale afstand wordt voldaan, maar heeft hieraan geen uitgewerkte toetsing ten grondslag gelegd. De rechtbank begrijpt ook niet verweerders stelling over de cumulatieve toetsing, waar in de Notitie niet over een concentratie aan woningen, maar over een concentratie aan veehouderijen wordt gesproken.”

Omdat de gemeente de vergunning (onder andere) op dit punt onvoldoende heeft onderbouwd, zal de gemeente dit moeten herstellen.

mw. mr. Franca Damen