Blog

Per 1 november 2014 vinden er een aantal wijzigingen plaats in het omgevingsrecht. Zo veranderen onder andere de regels over vergunningvrij bouwen. In dit artikel licht ik een aantal belangrijke wijzigingen in het Besluit omgevingsrecht toe die van belang zijn voor het bepalen van de mogelijkheden van vergunningvrij bouwen.

Achtererfgebied

Een eerste wijziging die van belang is voor de mogelijkheden van vergunningvrij bouwen, is de wijziging van de definitie van het begrip “achtererfgebied” in bijlage II van het Besluit omgevingsrecht. Deze definitie is van belang bij het bepalen van de vergunningvrije mogelijkheden. De nieuwe definitie luidt als volgt:

“erf achter de lijn die het hoofdgebouw doorkruist op 1 m achter de voorkant en van daaruit evenwijdig loopt met het aangrenzend openbaar toegankelijk gebied, zonder het hoofdgebouw opnieuw te doorkruisen of in het erf achter het hoofdgebouw te komen”

Met deze wetswijziging is beoogd om meer duidelijkheid te geven over wat het achtererfgebied is. In de definitie is nieuw toegevoegd dat “de lijn” het hoofdgebouw niet een tweede keer mag doorkruisen en niet in het erf achter het hoofdgebouw mag komen. Onder het hoofdgebouw wordt verstaan:

“gebouw, of gedeelte daarvan, dat noodzakelijk is voor de verwezenlijking van de geldende of toekomstige bestemming van een perceel en, indien meer gebouwen op het perceel aanwezig zijn, gelet op die bestemming het belangrijkst is”

Deze definitie is overigens niet nieuw en blijft ongewijzigd bestaan. Voor het bepalen van het achtererfgebied dient te worden uitgegaan van de voorzijde van het hoofdgebouw. Daarvoor bestaan een aantal aanknopingspunten, zoals de ligging van de voorgevelrooilijn, de systematiek van adressering en nummering, de voordeur of hoofdingang van het hoofdgebouw en de hoofdontsluiting van het perceel. Deze laatste aanknopingspunten zijn met name van belang op het moment dat er meer dan één voorgevelrooilijn is.

In aanvulling daarop is het van belang om op te merken dat moet worden uitgegaan van de actuele omvang van het hoofdgebouw en het erf, en dat een ondergrondse kelder buiten beschouwing blijft.

Openbaar toegankelijk gebied

Een andere definitie die wijzigt, is de definitie van “openbaar toegankelijk gebied”. In deze definitie wordt het woord “water” vervangen door “vaarwater”. Reden daarvoor is met name de onwerkbaarheid van de oude definitie in het buitengebied. Daar zijn tussen veel percelen sloten gelegen. Deze sloten vielen op grond de oude definitie nog onder “openbaar toegankelijk gebied”. Met het vervangen van het woord “water” door “vaarwater” is hierin een verbetering beoogd. Een enkele sloot, waarin niet gevaren kan worden, is vanaf 1 november 2014 niet langer aan te merken als “openbaar toegankelijk gebied”.

Bebouwingsgebied

Een andere belangrijke wijziging is de invoering van de nieuwe definitie “bebouwingsgebied”:

“achtererfgebied alsmede de grond onder het hoofdgebouw, uitgezonderd de grond onder het oorspronkelijk hoofdgebouw”

Het bebouwingsgebied is het rekengebied om de maximale oppervlakte te bepalen.

Onder het oorspronkelijk hoofdgebouw wordt – in de kern – begrepen het gebouw waarvoor in beginsel de eerste vergunning is verleend. Als nadien bijvoorbeeld nog een aanbouw heeft plaatsgevonden, dan telt deze aanbouw niet mee bij het oorspronkelijk hoofdgebouw. Het maakt daarbij geen verschil uit of deze aanbouw met vergunning of vergunningvrij heeft plaatsgevonden.

Wanneer het bebouwingsgebied moet worden berekend, dan moet dus in de eerste plaats worden bepaald wat het oorspronkelijk hoofdgebouw is en wat exact het achtererfgebied is. Het bebouwingsgebied is dan, zoals volgt uit de definitie:

de oppervlakte van het achtererfgebied   +   grond onder hoofdgebouw   –   grond onder oorspronkelijk hoofdgebouw

Wanneer dus een aanbouw heeft plaatsgevonden ten opzichte van het oorspronkelijk hoofdgebouw, dan hoort de grond onder deze aanbouw bij het bebouwingsgebied.

Vergunningvrij bouwen

In het voorgaande heb ik enkele wijzigingen besproken, die van belang zijn voor de mogelijkheden van vergunningvrij bouwen vanaf 1 november 2014. Een van de meest gebruikte artikelen voor vergunningvrij bouwen, wordt gewijzigd. Het betreft artikel 2, onderdeel 3, van bijlage II van het Besluit omgevingsrecht. Dit onderdeel komt als volgt te luiden:

“Een omgevingsvergunning voor activiteiten als bedoeld in artikel 2.1, eerste lid, onder a of c, van de wet is niet vereist, indien deze activiteiten betrekking hebben op (…) een op de grond staand bijbehorend bouwwerk of uitbreiding daarvan in achtererfgebied, mits wordt voldaan aan de volgende eisen:

• voor zover op een afstand van niet meer dan 4 m van het oorspronkelijk hoofdgebouw, niet hoger dan:
  • 5 m
  • 0,3 m boven de bovenkant van de scheidingsconstructie met de tweede bouwlaag van het hoofdgebouw, en
  • het hoofdgebouw,
• voor zover op een afstand van meer dan 4 m van het oorspronkelijk hoofdgebouw:
  • indien hoger dan 3 m: voorzien van een schuin dak, de dakvoet niet hoger dan 3 m, de daknok gevormd door twee of meer schuine dakvlakken, met een hellingshoek van niet meer dan 55^o, en waarbij de hoogte van de daknok niet meer is dan 5 m en verder wordt begrensd door de volgende formule:

maximale daknokhoogte [m] + (afstand daknok tot de perceelsgrens [m] x 0,47) + 3;

• • functioneel ondergeschikt aan het hoofdgebouw, tenzij het betreft huisvesting in verband met mantelzorg
  • op een afstand van meer dan 1 m vanaf openbaar toegankelijk gebied, tenzij geen redelijke eisen van welstand van toepassing zijn,
• (…)
• (…)
• de oppervlakte van al dan niet met vergunning gebouwde bijbehorende bouwwerken in het bebouwingsgebied bedraagt niet meer dan:
  • in geval van een bebouwingsgebied kleiner dan of gelijk aan 100 m2 50% van dat bebouwingsgebied;
  • in geval van een bebouwingsgebied groter dan 100 m2 en kleiner dan of gelijk aan 300 m2: 50 m2, vermeerderd met 20% van het deel van het bebouwingsgebied dat groter is dan 100 m2,
  • in geval van een bebouwingsgebied groter dan 300 m2: 90 m2, vermeerderd met 10% van het deel van het bebouwingsgebied dat groter is dan 300 m2, tot een maximum van in totaal 150 m2
• (…)

Uit dit artikelonderdeel volgt dat er verschillende voorwaarden zijn verbonden aan de mogelijkheden voor vergunningvrij bouwen. Het onderdeel bevat vanaf 1 november 2014 een aantal wijzigingen en een aantal aanvullingen. De belangrijkste zijn de volgende:

Er wordt een onderscheid gemaakt tussen enerzijds bouwen binnen een afstand van 4 meter vanaf het oorspronkelijk en anderzijds bouwen op een afstand van meer dan 4 meter vanaf het oorspronkelijk hoofdgebouw. Tot 1 november 2014 was dit 2,5 meter.

Op een afstand van meer dan 4 meter vanaf het oorspronkelijk hoofdgebouw mag vergunningvrij worden gebouwd indien het bijbehorend bouwwerk niet hoger is dan 3 meter en functioneel ondergeschikt is. Als het bijbehorend bouwwerk hoger dan 3 meter is, gelden een aantal extra criteria. Kortom:

• in 4 meterzone in achtererfgebied bij oorspronkelijke hoofdgebouw: al dan niet functioneel ondergeschikt en maximale hoogte;
• buiten 4 meterzone in achtererfgebied rond oorspronkelijke hoofdgebouw: functioneel ondergeschikt en maximale hoogte.

Er geldt een nieuwe maximale oppervlakte voor bijbehorende bouwwerken, namelijk:

• bebouwingsgebied kleiner dan of gelijk aan 100 m2: 50% van het bebouwingsgebied
• bebouwingsgebied 100 – 300 m2: 50 m2 + 20% van het deel van het bebouwingsgebied dat groter is dan 100 m2
• bebouwingsgebied groter dan 300 m2: 90 m2 + 10% van het deel van het bebouwingsgebied dat groter is dan 300 m2, tot een maximum van in totaal 150 m2.

Van belang om daarbij nog op te merken is dat er rekening mee moet worden gehouden dat het gaat om een bijbehorend bouwwerk. Onder een bijbehorend bouwwerk wordt verstaan:

“uitbreiding van een hoofdgebouw dan wel functioneel met een zich op hetzelfde perceel bevindend hoofdgebouw verbonden, daar al dan niet tegen aangebouwd gebouw, of ander bouwwerk, met een dak”

Deze definitie verandert niet met de wijziging van het Besluit omgevingsrecht per 1 november 2014.

Slot

In het bovenstaande heb ik enkele onderdelen toegelicht van de wijzigingen in het Besluit omgevingsrecht per 1 november 2014. Ik heb dus niet alle wijzigingen besproken. Wanneer u wenst na te gaan of u vergunningvrij kunt bouwen, is het dus van belang om alle relevante bepalingen na te gaan.

mw. mr. Franca Damen

Dit artikel afdrukken