Het begrip ‘overtreding’ in relatie tot een handhavingsbesluit

Wat onder een overtreding moet worden verstaan, is gedefinieerd in de Algemene wet bestuursrecht. Maar hoe verhoudt dit begrip zich nu in relatie tot een overtreding in een handhavingsbesluit? Rechtbank Oost-Brabant deed hierover een duidelijke uitspraak op 22 september 2016, gepubliceerd op 18 oktober 2016 (ECLI:NL:RBOBR:2016:5633).

Onder een overtreding wordt verstaan een gedraging die in strijd is met het bepaalde bij of krachtens enige wettelijk voorschrift. Wanneer sprake is van een overtreding, is het bevoegd gezag in beginsel verplicht tot handhavend optreden. Daartoe kan een bestuurlijke sanctie worden opgelegd, zoals een last onder dwangsom.

In een besluit tot het opleggen van een bestuurlijke sanctie moeten de overtreding en het overtreden voorschrift worden vermeld. Ook moeten specifiek de gedragingen worden genoemd, die een overtreding vormen van de in dat besluit genoemde overtreden voorschriften. Als het besluit (na bezwaar) wordt heroverwogen en op dat moment andere gedragingen worden geconstateerd, dan kunnen deze niet als een voortzetting van de overtreding worden gezien, ook niet als deze gedragingen in strijd zijn met een in het sanctiebesluit genoemd voorschrift.

In de zaak die aan de orde was in de uitspraak van rechtbank Oost-Brabant van 22 september 2016 had het bevoegd gezag dat toch gedaan. Wat was er aan de hand?

Het bevoegd gezag had een last onder dwangsom opgelegd vanwege overtreding van artikel 3.133 van het Activiteitenbesluit en de artikelen 3.100 en 3.101 van de Activiteitenregeling, omdat:

  • de zuurgraad van het waswater van de luchtwasser te laag was, waardoor er niet werd gehandeld in overeenstemming met de systeembeschrijving van deze luchtwasser;
  • in het logboek geen gedragsvoorschriften ten aanzien van het gebruik en onderhoud van het luchtwassysteem aanwezig waren;
  • de EC-elektrode niet aantoonbaar was gekalibreerd.

Als de overtredingen niet binnen de gestelde begunstigingstermijn zouden zijn beëindigd, zou de ondernemer een dwangsom zijn verbeurd. De ondernemer heeft hiertegen bezwaar gemaakt.

Voordat een beslissing op dit bezwaarschrift is genomen, heeft een hercontrole plaatsgevonden. Tijdens deze controle is geconstateerd dat de hiervoor genoemde overtredingen zijn beëindigd. Desondanks was de ondernemer volgens het bevoegd gezag een dwangsom verbeurd. Volgens het bevoegd gezag was namelijk nog steeds sprake van een overtreding van artikel 3.123 van het Activiteitenbesluit. Omdat de gemeten waarde van de geleidbaarheid van het waswater niet voldeed aan de daarvoor geldende eisen, werd nog steeds niet in overeenstemming met de systeembeschrijving van de luchtwasser gehandeld, zodat volgens het bevoegd gezag nog steeds sprake was van een overtreding van artikel 3.123 van het Activiteitenbesluit.

Volgens het bevoegd gezag levert dus, los van de geconstateerde overtreding, het niet voldoen aan wettelijke voorschriften een overtreding op. De rechtbank zet hier een streep doorheen. De tijdens de hercontrole geconstateerde andere gedragingen kunnen niet als een voortzetting van de overtreding worden gezien. Het gaat om een nieuwe overtreding. Deze nieuwe overtreding leidt niet tot verbeurte van een dwangsom vanwege het niet beëindigen van de eerder geconstateerde overtreding waarvoor een last onder dwangsom was opgelegd.

Blijf dus altijd alert bij handhavingsbesluiten en besluiten waarbij – volgens het bevoegd gezag verbeurde – dwangsommen worden ingevorderd.

mw. mr. Franca Damen