Met pijn in het hart

Deze column verscheen in december 2022 in de regiobladen van Agrio.

Met pijn in het hart lees ik steeds weer Kamerbrieven en rechtspraak over stikstof. Het is eigenlijk nooit goed nieuws. De rode draad van Kamerbrieven lijkt te zijn dat er steeds minder kan en dat er steeds meer maatregelen nodig zijn. En de rode draad van rechtspraak lijkt te zijn dat de beoordeling van stikstof steeds strenger moet, waardoor er steeds minder kan. Ik geloof dat een oplossing uit de stikstofimpasse alleen mogelijk is met een fundamentele herziening van het stikstofbeleid en de uitgangspunten die daaraan ten grondslag liggen. De huidige koers loopt vast en oogt voor mij als een ‘tikkende tijdbom’. Het lijkt wachten tot het stikstofbeleid uit elkaar spat. Overheden zetten ‘koersen’ in die naar mijn mening niet te verdedigen zijn. Een voorbeeld daarvan is het Brabants stikstofbeleid. Brabantse veehouders moeten over het algemeen vóór 1 januari 2024 hun ‘oude’ stallen hebben vervangen door een emissiearm stalsysteem dat voldoet aan de (bovenwettelijke) Brabantse ‘stikstofnormen’. Vanaf het begin is aangegeven dat niet voor alle diercategorieën (toereikende) emissiearme stalsystemen beschikbaar zijn. Daar komt bij dat rechtbanken en de Raad van State inmiddels hebben geoordeeld dat er twijfels zijn over de ammoniakemissiefactor van diverse stalsystemen. Daardoor is het nog lastiger geworden om een natuurvergunning te verkrijgen, voor zover dat überhaupt nog mogelijk is. Brabant heeft besloten om voorlopig voor melkvee en jongvee geen natuurvergunningen te verlenen. Maar tegelijkertijd worden Brabantse veehouders wel verplicht om vóór 1 januari 2024 hun stallen te hebben aangepast. Deze koers is naar mijn mening niet te verdedigen. Dat geldt naar mijn mening ook voor de koers van provincie Overijssel jegens PAS-melders. Overijssel heeft besloten om handhavend op te treden tegen PAS-melders en zegt niet anders te kunnen. Dat is niet waar. De rechtbank heeft weliswaar in verschillende zaken een uitspraak gedaan dat Overijssel niet zonder meer mag afzien van handhavend optreden tegen PAS-melders, maar dat betekent nog niet dat Overijssel móet handhaven. Dat is een keuze van Overijssel. Overijssel had ook een andere keuze kunnen, en naar mijn mening moeten, maken. De provincies hebben namelijk samen met de minister een wettelijke legalisatieplicht. Daar horen naar mijn mening maximale inspanningen bij om níet handhavend op te treden tegen PAS-melders. Die maximale inspanningen mis ik bij Overijssel. Overijssel had bijvoorbeeld hoger beroep kunnen indienen tegen de uitspraken van de rechtbank en een poging kunnen wagen om besluiten tot het afwijzen van handhavingsverzoeken jegens PAS-melders beter te motiveren. Woorden van de provincie – alsook de minister – dat ze met pijn in het hart handhaven en extra maatregelen aankondigen, neem ik dan ook met een grote korrel zout.

Franca Damen, advocaat Damen Legal