Nationale krimp

Deze column verscheen in augustus 2022 in de regiobladen van Agrio.

Om de stikstof te laten dalen, moet er een nationale krimp plaatsvinden. Althans in de landbouw, want over bijvoorbeeld de luchtvaart en de top 100 stikstofbronnen horen we weinig tot niets. Hoe dat zich ten opzichte van elkaar verhoudt, roept bij mij nogal wat vragen op. Want waarom wordt vooral naar de veehouderij gekeken en niet naar de top 100 stikstofbronnen? Te meer omdat de veehouderij sinds de jaren ’90 voor een forse daling van ammoniakemissie heeft gezorgd. Daarnaast beschikken juist vooral veehouders over een natuurvergunning (of een te legaliseren PAS-melding). Dat betekent dat vaststaat dat deze bedrijven geen verslechtering voor Natura 2000 veroorzaken en voldoen aan de doelen van de Europese Habitatrichtlijn. Dit geldt in tegensteling tot bijvoorbeeld de luchtvaart en de industrie, die vaak niet beschikken over een natuurvergunning, vaak na de Europese referentiedata zijn opgericht en dus niet voldoen aan de doelen van de Habitatrichtlijn. Hoe kan de landbouw dan de ‘stikstofproblemen’ veroorzaken terwijl juist in deze sector de emissies zijn verminderd sinds de jaren ’90? Waaruit blijkt dat de staat van Natura 2000 sindsdien is verslechterd? Waaruit blijkt dat dit komt door de landbouw ondanks de daling van de emissies? En waaruit blijkt dat de ‘voorgenomen’ nationale krimp van (emissies in) de landbouw gaat zorgen voor een daling van stikstofdepositie op Natura 2000 en een verbetering van de staat van Natura 2000? Daarbij is ook nog van belang dat uit een Kamerbrief en verschillende onderzoeken blijkt dat de stikstofdepositie van een individuele bron tot maximaal 1 km van die bron tot die bron herleidbaar is. Hoe kan dan worden (vast)gesteld dat een krimp van (de emissies in) de landbouw (waar het kabinet in het stikstofbeleid op stuurt) zorgt voor een daling van stikstofdepositie in Natura 2000 (die in de wet als verplichting is voorgeschreven) en bijdraagt aan de instandhoudingsdoelen voor die gebieden (waar het op grond van de Habitatrichtlijn om gaat)? Dit is een fractie van de vele vragen die naar mijn mening kunnen worden gesteld bij het huidige stikstofbeleid. En dan heb ik het nog niet gehad over bijvoorbeeld de ter discussie staande kritische depositiewaarden (KDW), het tot uitgangspunt daarvan nemen in de wet (terwijl voor de staat van de natuur niet alleen stikstof van belang is) en het inmiddels ‘beruchte’ memo van het ministerie van Financiën over onder andere de stikstofreductiedoelen. Wat mij betreft is het tijd voor een krimp van het stikstofbeleid (om terug te gaan naar de tekentafel) in plaats van een krimp van onze voedselproductie.

Franca Damen, advocaat Damen Legal