Stikstofperikelen

Deze column verscheen in december 2020 in de regiobladen van Agrio.

De stikstofperikelen blijven voortduren. En in plaats van dat er verbetering in lijkt te komen, heb ik soms de indruk dat het alleen maar erger wordt. De reden daarvoor ligt met name in de ‘stikstofwaarde’ in het wetsvoorstel stikstofreductie en natuurverbetering (wetsvoorstel) en in het opnieuw benutten van stikstofruimte die wordt gecreëerd door bronmaatregelen. Het wetsvoorstel bepaalt dat de stikstofdepositie in 2030 op ten minste 50% van het areaal van stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden tot onder de kritische depositiewaarde (KDW) moet zijn gebracht. Dat is een resultaatsverplichting; een waarde die móet worden gehaald. Gelet op de ‘stikstofdeal’ die minister Schouten met een aantal politieke partijen heeft gesloten, lijkt die stikstofwaarde te worden aangescherpt voor de jaren na 2030. In 2035 zou de stikstofdepositie op ten minste 74% van het areaal tot onder de KDW moeten zijn gebracht. Dat de stikstofdepositie omlaag moet, is een juridisch gegeven (en wellicht ook een ecologisch gegeven, maar dat laat ik over aan ecologen). Maar het op zo’n korte termijn zo ver omlaag brengen van de stikstofdepositie, is een enorme opgave. Om dat doel te bereiken, moet op grond van het wetsvoorstel een programma stikstofreductie en natuurverbetering worden vastgesteld. Daarin worden onder andere bronmaatregelen opgenomen om de stikstofdepositie omlaag te brengen. Die maatregelen zijn volgens het wetsvoorstel bedoeld om te voldoen aan, kort gezegd, de instandhoudingsverplichtingen uit de Europese Habitatrichtlijn. Dat betekent dat die maatregelen niet mogen worden gebruikt om andere activiteiten met stikstofdepositie toe te staan.

Maar als je bijvoorbeeld kijkt naar de toelichting op het wetsvoorstel en de toelichting op de Regeling gerichte opkoop veehouderijen (Opkoopregeling), dan blijkt dat die maatregelen daarvoor wel (mede) zullen worden gebruikt. De stikstofruimte die wordt gecreëerd met de bronmaatregelen uit het programma stikstofreductie en natuurverbetering (zoals de Opkoopregeling), zal ook kunnen worden gebruikt om andere activiteiten met stikstofdepositie mogelijk te maken. Op die manier zal de stikstofdepositie echter niet voldoende dalen om de stikstofwaarde te kunnen bereiken. Dit terwijl die waarde op grond van het wetsvoorstel móet worden bereikt. Als die waarde niet gehaald dreigt te worden, zullen extra bronmaatregelen volgen. En zo dreigt er naar mijn mening een onwenselijke, vicieuze cirkel, zonder dat er een oplossing in zicht is voor PAS-melders en andere knelgevallen. De stikstofperikelen zullen zo blijven voortduren…

Franca Damen, advocaat Damen Legal