Een lesje a- en b-bestuursorganen
Hoe zat het ook alweer met het begrip bestuursorgaan? In een uitspraak van de Raad van State van 19 oktober 2016 komt dit nog eens op heldere wijze aan de orde (201506957, ECLI:NL:RVS:2016:2746). In deze uitspraak is de Raad van State namelijk ingegaan op de vraag of de Stichting technisch bureau bouwnijverheid en de Commissie De Raad van State heeft deze vraag ontkennend beantwoord. Daartoe heeft de Raad van State eerst vastgesteld dat de stichting noch de commissie een zogenaamd a-orgaan is. De stichting en commissie zijn namelijk geen orgaan van een rechtspersoon die krachtens publiekrecht is ingesteld.
Vervolgens heeft de Raad van State overwogen dat de stichting en de commissie evenmin een b-orgaan zijn. Een orgaan van een privaatrechtelijk rechtspersoon kan alleen een bestuursorgaan zijn als dat orgaan met openbaar gezag is bekleed. Daarvoor is bepalend of aan dat orgaan een publiekrechtelijke bevoegdheid tot het eenzijdig bepalen van de rechtspositie van andere rechtssubjecten is toegekend.
Openbaar gezag kan in beginsel alleen bij wettelijk voorschrift worden toegekend. Als een daartoe strekkend wettelijk voorschrift ontbreekt, is een orgaan van een privaatrechtelijk rechtspersoon in beginsel geen bestuursorgaan. Bij organen van privaatrechtelijke rechtspersonen die geldelijke uitkeringen of op geld waardeerbare voorzieningen aan derden verstrekken, kan zich echter een uitzondering op deze regel voordoen.
Omdat aan de stichting en de commissie niet bij wettelijk voorschrift openbaar gezag is toegekend, zijn het ook geen b-organen. De stichting en commissie zijn namelijk door cao-partijen opgericht en ontlenen hun bevoegdheden aan de cao voor de bouwnijverheid (cao bouw) en de cao bedrijfstakeigen regelingen voor de bouwnijverheid (cao Bter). Cao’s zijn privaatrechtelijke overeenkomsten. De algemeen verbindendverklaring van cao-bepalingen heeft weliswaar een publiekrechtelijk karakter, maar die kan de algemeen verbindend verklaarde bepalingen zelf niet tot openbaar gezag toekennende wettelijke voorschriften maken.
mw. mr. Franca Damen